 |
| ที่มาภาพ: https://pantip.com/ |
ทวารบาล มาจากคำว่า "ทวาร" ซึ่งแปลว่า "ประตูหรือช่อง" และ "บาล" ซึ่งแปลว่า "เลี้ยง รักษา ปกครอง" เมื่อแปลรวมกันจึงมีความหมายว่า "ผู้รักษาประตูหรือช่อง" ดังนั้น ทวารบาล จึงมีความหมายว่า "ผู้รักษาประตู" ซึ่งจากคำแปล ก่อให้เกิดการตีความต่อประติมากรรมประเภททวารบาลว่าคือ รูปของสัตว์ อสูร เทพ เทวดา และมนุษย์ หรือสิ่งมีชีวิตใดๆ ก็ตามที่ตั้งอยู่บริเวณบานประตู ช่องทางผ่านเข้าออก ช่องหน้าต่าง หรือราวบันได
 |
| ที่มาภาพ: http://www.thapra.lib.su.ac.th/ |
ทวารบาลที่พบในปราสาทบันทายสรี มีอยู่หลายรูปแบบด้วยกัน ดังนี้
1. ทวารบาลประเภทเทพยดา
2. ทวารบาลประเภทสัตว์
ที่มาภาพ: http://www.thapra.lib.su.ac.th/
ทวารบาลรูปสัตว์จะนิยมสร้างกันมาก โดยมักจะสร้างเป็นรูปประติมากรรมลอยตัวประดับชั้นบันได ทวารบาลรูปสัตว์ที่ปรากฏที่ปราสาทบันทายสรี มักปรากฏในรูปของสัตว์ที่มีลักษณะเป็นครึ่งคนครึ่งสัตว์ โดยส่วนศีรษะจะเป็นรูปสัตว์ และส่วนลำตัวจะเป็นรูปมนุษย์ เช่น ทวารบาลรูปสิงห์ ทวารบาลรูปลิง และทวารบาลรูปครุฑ ซึ่งทวารบาลรูปสัตว์ที่ประดับอยู่ตามชั้นบันไดแสดงให้เห็นว่า อาคารหรือสถานที่นั้นเปรียบดังศูนย์กลางจักรวาลหรือเขาพระสุเมรุ ที่แวดล้อมไปด้วยสัตว์แปลกตานานาชนิด
3. ทวารบาลประเภทอสูร
 |
| ที่มาภาพ: http://www.thapra.lib.su.ac.th/ |
โดยทวารบาลที่มีอายุรุ่นเก่าแห่งหนึ่ง และเป็นต้นแบบที่ส่งอิทธิพลให้กับเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ทั้งในด้านรูปแบบ และคติความเชื่อน่าจะเกิดขึ้นในประเทศอินเดีย ซึ่งน่าจะมีขึ้นตั้งแต่สมัยอินเดียโบราณ อาทิเช่น ยักษ์ ในฐานะที่เป็นทวารบาล ซึ่งมีหน้าที่คุ้มครองรักษาศาสนสถานหรือสถานที่ศักดิ์สิทธิ์
แหล่งอ้างอิง
ปัทมา สาคร. 2553. ทวารบาลแบบไทยประเพณีในงานจิตรกรรมสมัยอยุธยาตอนปลายกับสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น. การค้นคว้าอิสระ ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาประวัติศาสตร์ศิลปะ. บัณฑิตวิทยาลัย, มหาวิทยาลัยศิลปากร.
บล็อกเกอร์ดอทคอม. ทวารบาลในประเทศอาเซียน. สืบค้นเมื่อ 15 ตุลาคม 2560 จาก http://tawaraban.blogspot.com/2015/02/blog-post.html
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร. ทวารบาล ปราสาทบันทายศรี. สืบค้นเมื่อ 21 ตุลาคม 2560 จาก http://www.sac.or.th/
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น