รูปแบบประติมากรรมพระอุมา สมัยอิทธิพลศิลปะเขมรในไทย

ที่มาภาพ:  http://www.thapra.lib.su.ac.th/

          พระอุมา หรือพระศรีอุมาเทวี เป็นเทวีองค์สำคัญในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ในปัจจุบันนับถือกันว่าพระองค์เป็นชายาของพระศิวะ ซึ่งเป็นเทพเจ้าสูงสุดในศาสนาฮินดูลัทธิไศวนิกาย พระอุมาได้รับการยกย่องว่าเป็นเทวีที่มีฐานะสูงสุดในลัทธิศักติ อันเป็นลัทธิที่มีการนับถือเทพสตรีซึ่งถือว่าเป็นพลังอำนาจให้กับเทพฝ่ายชาย ในยุคพระเวทตอนปลายมีการนับถือเทพสตรีในฐานะชายาของเทพบุรุษมากขึ้น โดยได้รับการยกย่องว่าเป็นผู้สร้างสรรค์และก่อกำเนิดความอุดมสมบูรณ์ให้กับโลก

ปรัมบานัน มรดกฮินดูแห่งชวากลาง

ที่มาภาพ:  https://commons.wikimedia.org/

          จันทิปรัมบานัน หรือปรัมบะนัน เรียกอีกชื่อหนึ่งว่า จันทิโลโลจงกรัง เป็นจันทิในศาสนาฮินดูที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในศิลปะชวาภาคกลางตอนปลาย สร้างขึ้นในราชวงศ์สัญชัยซึ่งนับถือศาสนาฮินดู ในราวพุทธศตวรรษที่ 15 ตัวเทวาลัยนั้นสร้างขึ้นเมื่อราวปี พ.ศ. 1390 ภายหลังสร้างเสร็จได้ไม่นานก็ถูกทอดทิ้งและปล่อยให้ทรุดโทรมไปตามกาลเวลา จนเมื่อปี พ.ศ. 2461 จึงได้มีการเริ่มบูรณะขึ้นมา จนถึงปี พ.ศ. 2496 จึงแล้วเสร็จ

เมียะนันซันจ่อ พุทธมณฑลแห่งมัณฑะเลย์

ที่มาภาพ:  http://www.bltbangkok.com/

          เมื่อปี พ.ศ. 2400 พระเจ้ามินดงทรงโปรดให้ย้ายราชธานีจากอมรปุระมายังชัยภูมิแห่งใหม่ทางใต้ของภูเขามัณฑะเลย์ ซึ่งชาวพม่าถือกันว่าเป็นภูเขาศักดิ์สิทธิ์ ตำนานกล่าวว่าพระพุทธเจ้าเคยเสด็จมาเยือนภูเขาแห่งนี้และทรงทำนายว่าต่อไปภายหน้าจะมีเมืองสำคัญสถาปนาขึ้นบริเวณนี้ การสร้างเมืองมัณฑะเลย์ของพระเจ้ามินดงจึงเป็นไปเพื่อให้รับกับพุทธทำนายดังกล่าว จะเห็นได้ว่าผังเมืองมัณฑะเลย์ถูกจัดวางตามลักษณะของพุทธมณฑล (พุทธมณฑลเกษตร) อันเป็นที่มาของชื่อเมือง "มัณฑะเลย์"

ทวารบาลที่ปราสาทบันทายสรี

ที่มาภาพ:  https://pantip.com/

                 ทวารบาล มาจากคำว่า "ทวาร" ซึ่งแปลว่า "ประตูหรือช่อง" และ "บาล" ซึ่งแปลว่า "เลี้ยง รักษา ปกครอง" เมื่อแปลรวมกันจึงมีความหมายว่า "ผู้รักษาประตูหรือช่อง"  ดังนั้น ทวารบาล จึงมีความหมายว่า "ผู้รักษาประตู" ซึ่งจากคำแปล ก่อให้เกิดการตีความต่อประติมากรรมประเภททวารบาลว่าคือ รูปของสัตว์ อสูร เทพ เทวดา และมนุษย์ หรือสิ่งมีชีวิตใดๆ ก็ตามที่ตั้งอยู่บริเวณบานประตู ช่องทางผ่านเข้าออก ช่องหน้าต่าง หรือราวบันได

รูปแบบผ้านุ่งนางอัปสราที่ปราสาทนครวัด

ที่มาภาพ:  https://cdn.pixabay.com/

            นางอัปสรา แปลว่า 'ผู้เคลื่อนไหวในน้ำ' หรือ 'ผู้กระดิกในน้ำ' ในคัมภีร์อถรรพเวทและยชุรเวทได้กล่าวถึงนางอัปสราว่า 'เป็นผู้ที่อาศัยในน้ำ' ซึ่งเป็นลักษณะการเกิดของนางอัปสราที่ผุดขึ้นมาจากการกวนเกษียรสมุทรตามคัมภีร์วิษณุปุราณะ ซึ่งเป็นเหตุการณ์หนึ่งในปางกูรมาวตาร ที่พระวิษณุทรงอวตารลงมาเป็นเต่าเพื่อรองรับเขามันทระในพิธีกวนเกษียรสมุทรของเหล่าเทพและอสูรเพื่อให้ได้น้ำอมฤตที่ทำให้ผู้ที่ดื่มเข้าไปมีชีวิตเป็นอมตะ